Team Friesland verrast met de renovatie van de Folkshegeskoalle Schylgeralân

e Folkshegeskoalle Schylgeralân is toe aan een renovatie. Maar hoe krijg je zes oude gebouwen gerenoveerd naar de leef- en duurzaamsheidseisen van morgen?

De Folkshegeskoalle Schylgeralân is toe aan een renovatie. Maar hoe krijg je zes oude gebouwen gerenoveerd naar de leef- en duurzaamsheidseisen van morgen? Over deze grote opdracht buigt het SMARTCirculair team van het Friesland College zich in opdracht van de Provincie Friesland en in nauwe samenwerking met het bestuur van de Folkshegeskoalle Schylgeralân op Terschelling. Het team bestaand maar liefst uit 28 studenten 2^e jaars Bouwkunde. Aan teamcaptain Theun de taak om alles in goede banen te leiden.

Theun: “Voor onze opdrachtgever de Volkshogeschool, maken wij een ontwerp waarin zes gebouwen compleet worden gerenoveerd. De woningen hebben een esthetische make-over nodig, het energieverbruik van de gebouwen moeten drastisch worden verbeterd en we doen voorstellen voor een circulaire energievoorziening, wateropvang- en hergebruik en kijken natuurlijk naar de mogelijkheden voor nog meer natuurinclusiviteit. Want de gebouwen staan in een prachtige natuurlijke omgeving van Terschelling en de biodiversiteit willen we nog verder proberen te verbeteren.”

De zes gebouwen worden nu verwarmd vanuit een gezamenlijke stookkamer. Op gas. Jaarlijks gaat er zo’n 28.000 Kub gas doorheen voor de vaak leegstaande ruimtes.

Onderzoek Folkshegeskoalle

Het team is gestart met een onderzoek. Daaruit kwam onder meer de enorm hoge stookkosten.  Door de locaties te bezoeken en elke ruimte goed te inspecteren zijn we gaan inventariseren wat er allemaal moet gebeuren voor het circulair maken van de gebouwen.

Theun: “Door oude tekeningen te digitaliseren en deze maten te controleren in het werk heeft het tekenteam alles kunnen digitaliseren. Dit is voor ons de basis om aan de slag te kunnen met het ontwikkelen van plannen. Bovendien is het bestuur van de Volkshogeschool blij met de digitale en weer geactualiseerde tekeningen die we opleveren.”

Ervaringen van vorig jaar zijn waardevol

Het team heeft goed gekeken naar de onderzoeken en ontwerpen die het studententeam dat vorig jaar mee deed aan SMARTCirculair. Die hebben een plan ontwikkeld voor een wegensteunpunt waarmee ze in de prijzen zijn gevallen. Met de systemen die toen voorgesteld zijn voor energie en water kunnen zij wellicht hun voordeel doen. Vast staat dat ze van de centraal gestookte warmte af willen. Dat kan veel slimmer door de warmtevraag per gebouw en zelfs per ruimte te reguleren. Dat haakt dan weer mooi aan bij de SMARTCirculair criteria waarin SMART Building Systems dit jaar een belangrijke rol spelen.

Theun: “We doen ook een voorstel voor isolatie. Want nu waait het binnen even hard als buiten. Dus veel van de warmte lekt weg en dat is zonde.”

De fysische berekeningen moeten inzicht geven in de energiebehoefte als de gebouwen gerenoveerd zijn. Maar dat dat veel minder gaat worden staat nu al vast.  Het team heeft een innovatieve nieuwe energieopwekker voor ogen. Lokaal dus geen CO2 verspilling door klimaatkilometers, geen elektriciteit’lek’ door de soms grote afstanden. Welke energiebron ze gebruiken willen ze nog even geheim houden maar het is zeker veelbelovend.

CO2 absorberen uit de lucht

De studenten hebben gehoord over de pilot in Texel met Olivijn. Daar zijn duizenden kilo’s van dit mineraal uitgestrooid over paden en in bermen. En het werkt ongeveer een-op-een. Dus duizend kilo Olivijn kan ruim duizend kilogram CO₂ wegvangen. Olivijn is het meest voorkomende gesteente in de aardmantel.

Het alledaagse mineraal mag zich op toenemende belangstelling verheugen door het actuele klimaatprobleem. Olivijn verweert namelijk langzaam tot kalk en gebruikt daarvoor water en CO₂ uit de lucht. Een stuk olivijnsteen in combinatie met regenwater brokkelt langzaam af, maar de verwering gaat een stuk sneller als het spul tot korrels wordt vermalen en als er meer water voorhanden is dan alleen regen.

Peter Vink, wetenschapper bij Deltares over dit wondermiddel: “Op grond van internationale wetenschappelijke literatuur en de praktijkproeven hebben we een model gemaakt dat de snelheid van de verwering berekent, de hoeveelheid vastgelegde CO₂ tevoorschijn tovert en uitrekent hoeveel kalk, magnesium en nikkel daarbij vrijkomt.”

Olivine is niet nieuw. Het is zo oud als de wereld, namelijk om olivijn of soortgelijke stenen niet in een technologie te gebruiken, maar in de manier waarop het in de natuur werkt.

Sinds november 2019 heeft Deltares op eigen terrein twaalf proefveldjes met olivijn. Gedurende twee jaar volgen Vink en zijn collega’s de verwering van het mineraal onder verschillende omstandigheden. Ze meten de invloed van beplanting, extra zuur water, en vergelijken olivijn van verschillende mijnen. Met de resultaten ‘voeden’ ze het model dat daarna geschikt is om secure voorspellingen te doen.’

CO2 negatief

Het Friese studententeam wil de olivijn ook voorstellen rondom de Folkshegeskoalle Schylgeralân. Als de modellen kloppen dan kan de verbouwing straks misschien wel CO2 negatief zijn. Daarmee kunnen ze de concurrentie aan want niet alleen esthetiek, circulariteit is minstens zo belangrijk.

Juryvoorzitter Ruud Koornstra is altijd op zoek naar kansen voor vernieuwing. Zeker als het energie betreft. Wie weet, zorgen de voorgestelde materialen en systemen – en de daarbij horende berekeningen – van team Friesland voor de winst. Op 7 oktober tijdens de finale van SMARTCirculair weten we welk team er als winnaar uit de bus komt. Het team komt terug van stage en gaat pieken na de meivakantie. We zijn benieuwd.

Lees ook

• Friesland College & MBO Life Sciences, Leeuwarden
• Friesland College renoveert Folkshegeskoalle Schylgeralân op Terschelling
• Jacqueline Spendel nieuwe directeur van Folkshegeskoalle Schylgeralân
• Team Friesland College ontwerpt een wegensteunpunt met Video
• SMARTCirculair Toolkit – Natuurinclusief en Klimaatadaptief Bouwen